10+ Kỹ Năng Dich Thuật Nâng Cao Bạn Cần Biết

Một trong những cách quan trọng nhất để đảm bảo rằng bản dịch của bạn cập nhật, đúng ngữ cảnh và có ý nghĩa là đọc càng nhiều tiếng Anh càng tốt. Bạn phải nhớ rằng từ điển là vật bất ly thân và là người bạn tốt nhất của bạn. Hãy thường xuyên mang theo từ điển bên mình và đọc khi rảnh rỗi để liên tục phát triển vốn từ vựng của bạn.

Ngoài ra, hãy đọc càng nhiều báo, tạp chí, sách và ấn phẩm địa phương càng tốt, để tiếp thu các xu hướng, sự kiện, sắc thái văn hóa và biệt ngữ được sử dụng trong ngôn ngữ và lĩnh vực nghiên cứu nếu có. Cuối cùng, hãy dành thời gian để đọc các bài báo đã dịch của bạn bè đồng nghiệp và tiền bối của bạn để nắm bắt các mẹo và thủ thuật trong khi dịch.

Theo thời gian, các dịch giả thường dấn thân vào một chuyên môn, một lĩnh vực nghiên cứu cụ thể để tạo dựng sự nghiệp và danh tiếng của họ. Đây là một cách thông minh để khách hàng hoặc nhà cung cấp dịch vụ ngôn ngữ đang tìm kiếm các dịch giả tự do hoặc chuyên gia để dịch tài liệu trong lĩnh vực đó biết về sở trường của họ. Những gì bạn có thể làm để củng cố sơ yếu lý lịch của mình là học thêm bằng cấp hoặc chứng chỉ trong lĩnh vực đó, điều này sẽ khiến bạn trở thành người có thẩm quyền trong chuyên môn mà bạn theo đuổi.

Nếu bạn đã quen và cảm thấy thoải mái với việc dịch từ tiếng Anh sang tiếng Việt, hãy thử làm điều ngược lại. Điều này giúp bạn không chỉ cải thiện kiến thức về mối quan hệ giữa hai ngôn ngữ mà còn có thể khám phá ra một kỹ năng tiềm ẩn trong việc dịch hai chiều giữa hai ngôn ngữ và tăng thêm mở rộng phạm vi dự án dịch thuật cho bạn.

Là một người dịch, bạn cần làm quen với CAT (Công cụ dịch có sự hỗ trợ của máy tính). Đây là các chương trình máy tính giúp bạn cải thiện tốc độ và chất lượng bản dịch. Công cụ này cũng giúp đảm bảo tính nhất quán của bản dịch. Bạn có thể tránh được việc bỏ sót một vài dòng hoặc từ khi dịch; các cụm từ lặp lại nhiều lần hoặc tập hợp từ được cung cấp bản dịch tiêu chuẩn hóa; và trong trường hợp nhiều người dịch đang làm cùng một dự án, công cụ này giúp tất cả biên dịch viên làm việc dựa trên bộ từ vựng chuẩn.

Có rất nhiều công cụ CAT trên thị trường, bao gồm Linguee, SDL Trados, Fluency Now, MemoQ, v.v. Bạn có thể cân nhắc các yếu tố như mức giá hợp với túi tiền, yêu cầu của khách hàng và định dạng tệp mà bạn đang làm việc để đưa ra sự lựa chọn phù hợp nhất với bản thân. Điều quan trọng là các dịch giả không nên quá khắt khe với việc sử dụng phần mềm dịch mà xem nó như một phương tiện để hỗ trợ và cải thiện công việc.

Top 10 Mẹo Nâng Cao Bản Dịch Chuẩn Như Chuyên Gia

CÀI ĐẶT CÁC CÔNG CỤ VÀ ỨNG DỤNG KIỂM TRA NGỮ PHÁP BẢN DỊCH

Bất cứ khi nào bạn bắt đầu chỉnh sửa bản dịch, hãy đảm bảo rằng bạn đã bật các ứng dụng, công cụ kiểm tra lỗi chính tả và ngữ pháp. Thao tác đơn giản là bạn chỉ cần chọn tài liệu, cài đặt ngôn ngữ mà bạn đang dịch và ứng dụng chính tả/ngữ pháp. Tất nhiên, những công cụ như vậy không đảm bảo sẽ phát hiện được tất cả các lỗi nhưng không thể phủ nhận rằng chúng vẫn là một công cụ rất hữu ích trong việc dịch.

ÁP DỤNG CÁC QUY TẮC CHUNG

Các ngôn ngữ khác nhau có những quy tắc và thông lệ khác nhau mà bạn cần tuân thủ khi dịch hoặc chỉnh sửa dấu câu sao cho chính xác. Các chuyên gia vẫn luôn áp dụng các thông lệ, quy tắc chung này trong công việc hàng ngày và tuyệt đối tuân thủ các tiêu chuẩn đặt ra. Ví dụ như trong tiếng Anh, tên của các ngôn ngữ nước ngoài được viết hoa. Tuy nhiên, trong tiếng Tây Ban Nha, quy tắc ấy lại không được áp dụng. Do vậy, người hiệu đính cần cố gắng tuân theo các thông lệ và quy tắc chung đó, đồng thời chú ý đến các đặc điểm khác biệt của ngôn ngữ trong khi dịch văn bản.

TUÂN THEO QUY TẮC: NGÔN NGỮ GỐC LÀ YẾU TỐ CHÍNH

Một lưu ý là đừng để sự khác biệt giữa các ngôn ngữ cản trở công việc dịch thuật của bạn. Chúng ta biết rằng, khi dịch văn bản, sẽ luôn có các ngôn ngữ khác nhau mang những nét văn hóa khác nhau, việc này sẽ luôn khiến người dịch cảm thấy căng thẳng. Tuy nhiên, bạn đừng quá để ý đến các yếu tố mà hãy cố gắng tập trung vào văn bản gốc sao cho nội dung của bản dịch không bị sai lệch.

ĐỌC KỸ LẠI BẢN DỊCH MỘT VÀI LẦN

Một tip để kiểm tra bản dịch của bạn trước khi chốt bản cuối cùng là đọc lại bản dịch nhiều lần và cố gắng đọc to bản dịch đó lên. Thực tế là, bình thường khi bạn viết bạn sẽ không thấy lỗi của mình đâu nhưng nếu bạn đọc to các câu, bạn có thể nghe thấy bản dịch có một số chỗ sẽ rất lủng củng và không phù hợp. Ngoài ra, nếu bạn đọc lại một số đoạn, bạn có thể sẽ phát hiện những đoạn đó thật “ngớ ngẩn” hoặc diễn đạt chưa tự nhiên.

SO SÁNH VĂN BẢN GỐC VÀ VĂN BẢN DỊCH

Một lời khuyên dành cho các biên dịch là hãy cố gắng nâng cao chất lượng nội dung bằng cách so sánh cả hai văn bản. Có một số bạn bị mắc sai lầm là bỏ đi những đoạn quan trọng trong khi chính ngôn ngữ của bản dịch là yếu tố quan trọng nhất.

Một số chuyên gia khuyên rằng: “Hãy ngừng sử dụng những từ “hoa mỹ” nhưng không chính xác”. Ví dụ như, khi bạn tạo một bản dịch nghe rất hay nhưng lại hoàn toàn không sát với nội dung. Mặc dù trong một số trường hợp đó cũng được coi là một cách dịch, tuy nhiên bạn vẫn nên xác định độ chính xác của bản dịch bằng cách đối chiếu văn bản gốc và văn bản dịch ở bước cuối cùng để đảm bảo ngữ cảnh của các văn bản tương đồng nhau.

TỰ KIỂM TRA VÀ CHỈNH SỬA BẢN DỊCH CỦA MÌNH

Văn bản nếu được kiểm tra và chỉnh sửa lại sẽ có chất lượng tốt hơn gấp nhiều lần. Vì vậy nếu bạn có thời gian để dịch thì hãy có thời gian kiểm tra và chỉnh sửa lại văn bản của mình. Trước hết, bạn hãy so sánh các văn bản để xác định tính chính xác. Sau đó, đọc lại bản dịch để đảm bảo rằng tài liệu đã được dịch một cách hợp lý và tự nhiên chưa.

CHÚ Ý ĐẾN CÁC GỐC TỪ VÀ NHỮNG CẶP TỪ Ở HAI NGÔN NGỮ KHÁC NHAU, GIỐNG NHAU VỀ HÌNH THỨC NGỮ ÂM NHƯNG LẠI CÓ Ý NGHĨA VÀ NGUỒN GỐC HOÀN TOÀN KHÁC NHAu

Nếu bạn đã gặp các từ khá giống nhau của hai ngôn ngữ khác nhau, thì có lẽ bạn đã quen với những cặp từ đánh lừa người dịch này (trong tiếng Anh, các từ này còn được gọi là ‘translator’s false friends’). Đây là những từ rất giống nhau về hình thức ngữ âm, nhưng ý nghĩa lại hoàn toàn khác nhau. Chẳng hạn như từ “eventually”, trong tiếng Anh nó mang nghĩa thế này, nhưng lại mang nghĩa hoàn toàn khác trong tiếng Bồ Đào Nha, chính vì vậy mà từ này thường xuyên gây nhầm lẫn cho các biên dịch nghiệp dư.

TẬP TRUNG VÀO SỰ CHÍNH XÁC VÀ DỄ HIỂU CỦA NGÔN NGỮ

Đối với biên dịch viên, tính chính xác là một yếu tố quan trọng. Nhưng chúng ta thường cố gắng tìm những danh từ và động từ phù hợp hơn về nghĩa mà không chú ý đến việc những tính từ và trạng từ cũng quyết định độ chính xác của văn bản.

Về cơ bản, tính từ và trạng từ là những từ có chức năng bổ sung ý nghĩa cho các từ loại khác. Mặc dù thường là những từ ngắn và không nhận được nhiều sự chú ý nhưng chúng lại có khả năng điều hướng suy nghĩ của chúng ta. Bên cạnh đó, độ dễ hiểu của bản dịch cũng sẽ khiến người đọc hiểu rõ các câu từ và tiếp thu thông tin một cách chính xác hơn.

ĐỪNG DÍNH VÀO “BẪY GIỚI TỪ”

Thật đáng ngạc nhiên khi mà một số người dịch vẫn lọt vào ‘bẫy giới từ.’ Hầu hết các giới từ luôn phụ thuộc vào một từ khác: động từ hoặc danh từ. Vì vậy, việc dịch các giới từ một cách riêng rẽ sẽ không có ý nghĩa gì cả. Trong trường hợp bạn đang dịch một động từ hoặc danh từ mà giới từ sẽ theo sau chúng không làm thay đổi nghĩa của động từ/tính từ ấy thì bạn có thể dịch giới từ đó sang một từ khác phù hợp hơn trong ngôn ngữ gốc.

SỬ DỤNG CÁC PHẦN MỀM HỖ TRỢ DỊCH THUẬT NHƯ TRADOS

SDL Trados là phần mềm hỗ trợ dịch thuật, hỗ trợ biên dịch các thông tin và dữ liệu phức tạp thuộc top tốt nhất trên thế giới hiện nay. Rất nhiều các công ty dịch thuật, các tổ chức khác nhau hay các biên dịch tự do đều sử dụng Trados trong công tác dịch thuật như một xu hướng công nghệ tiên phong trong nghề, giúp các biên dịch rút ngắn thời gian dịch nhưng vẫn đảm bảo được chất lượng của bản dịch.
Một số tính năng đặc biệt của Trados:

– Tính chính xác cao và đảm bảo sự nhất quán trong sử dụng thuật ngữ

– Giữ nguyên định dạng văn bản gốc

– Tránh những sai sót về mặt chính tả

– Cho phép đối chiếu song ngữ

SDL Trados đem lại lợi ích to lớn như vậy nhưng không phải biên dịch nào cũng biết đến Trados và biết cách sử dụng phần mềm hỗ trợ dịch thuật này.